De Noordduitse kunstkolonies

Inleiding

Wist je dat net zoals in Barbizon, kunstenaars aan de Duitse kusten hun ezel midden in de woeste heide of aan de lumineuze stranden zetten? In Worpswede werd Paula Modersohn-Becker een icoon voor de Europese moderne kunst. Bezoek met ons de bijzondere retrospectieve 'Der Unteilbare Himmel'. Ook op andere plaatsen kwamen er kunstkolonies zoals in Schwaan en Ahrenshoop. In navolging van deze schilders, ontdekten toeristen deze bucolische landschappen. Ga terug in de tijd terwijl je wegdroomt in een gestreepte strandkorf. Voel de wind langs je gelaat op de witgeschilderde staketsels. Wij nemen je mee in de impressionistische leefwereld van Paula in Worpswede en haar tijdgenoten in Noord-Duitsland.

Programma

Dag 0 - De Noordduitse kunstkolonies

Uitgelicht

• De grote retrospectieve ‘Paula Modersohn-Becker und ihre Weggefährtinnen. Der unteilbare Himmel. 29 Juni 2025 tot 8. März 2026’ in de 4 musea van Worpswede.
• Kennismaking met de kunstkolonies van einde 19de en eerste helft 20ste eeuw, op zoek naar het authentieke platteland en de luminositeit van de Noordzee en Oostzee.
• Hoe het begon met de kustenaarskolonies van Schwaan.
• De kunstgroep van Ahrenshoop in de ruime hedendaagse architectuur van het Kunstmuseum.
• Emoties in beeldhouwkunst van Ernst Barlach in Güstrow.
• Een geografische benadering van het inspirerende landschap: de stranden, de heide en venen en de Mecklenburgische Seenplatte.
• Reis met autocar vanuit België.
• Verblijf in comfortabele viersterrenhotels

Dag 1 - Heenreis tot Bremen

Door het oosten van Nederland

• 8h40: Samenkomst in Antwerpen, Crowne Plaza Hotel, Gerard Legrellelaan 10 , 2020 Antwerpen. Laden van de bagage.
• 9h00: Vertrek met autocar.
• Heenreis door de Kempen tot de Nederlandse Achterhoek waar we rond de middag arriveren.
• Lunch in Winterswijk, stad uit de jeugd van Piet Mondriaan, en waar de schilder later een kring van gelijkgezinde kunstenaars rond zich verzamelde.
• Tijdens de namiddag doorreis naar Bremen.
• Check-in, avondmaal en overnachting in Atlantic Hotel Universum**** in Bremen.

Maaltijden: M A

Dag 2 - Fisherhude en Barkenhoff

Modersohn en Vogeler

• 7h30 Opstaan
• 8h15 Ontbijt in het hotel
• 9h15 Vertrek met autocar

Kunstenaars in Teufelsmoor

• Het natuurgebied Teufelsmoor ligt in Niedersachsen, bekend om zijn moerassen en heide. Het landschap van venen, heide en berken was een bron van inspiratie voor kunstenaars eind 19de, begin 20ste eeuw. Zij maakten deel uit van een kunststroming die geassocieerd wordt met het symbolisme en het impressionisme. Ze probeerden de sombere, mistige landschappen en het plattelandsleven vast te leggen in hun werk.
• Onze streekverkenning start ten noorden van Bremen in de vallei van de Wümme en verder richting Fisherhude.

Otto Modersohn in Fisherhude

• Otto Modersohn was een prominente oprichter van de Worpswede-kunstenaarskolonie. Hoewel hij vooral bekend is vanwege zijn werk in Worpswede en het omliggende Teufelsmoor, heeft hij ook een tijd in Fischerhude gewoond en gewerkt. Hij bouwde een huis samen met zijn vrouw en kunstenares Marta Modersohn. De moerassen en het eenvoudige plattelandsleven waren hun bron van inspiratie. Zijn oeuvre toont de rustige, harmonieuze relatie tussen mens en natuur, met een focus op het onherbergzame karakter van het Teufelsmoor.
• We bezoeken het Otto Modersohnmuseum in het voormalige woonhuis van de kunstenaar. We luisteren naar het verhaal over zijn werk en leven door de lokale kunstgids.
• We schuiven aan tafel in Haus Berkelmann in Fischerhude. De familie Berkelmann deelde en ondersteunde het artistieke leven van de kunstenaars in Worpswede en Fisherhude. Otto Modersohn verbleef in dit huis, dat een belangrijk onderdeel werd van zijn werk en leven in Fischerhude. Vandaag herinnert Haus Berkelmann aan de invloed die deze regio had op de Duitse kunstscene.

Heinrich Vogeler in de Barkenhoff

• Door het grachtenlandschap van de vallei van de Wümme en het Geestland aan de rand van Teufelsmoor rijden we naar Worpswede.
• We maken kennis met het leven en werk van Heinrich Vogeler in de authentieke omgeving van de Barkenhoff, gelegen in de beboste gordel rond Worpswede. De witte villa was de woning van Vogeler en zijn echtgenote Marta Vogeler-Schröder. Heinrich was een echte universele kunstenaar. Naast schilder was hij ook graficus, ontwerper en architect. De kunstcollectie sluit aan bij de Jugendstil en vormt de overgang van het Duitse symbolisme naar de moderne kunst.

Mooren en Geestland

• Het Geestland strekt zich uit op de zandgronden van Niedersachsen. Omzoomde akkers wisselen af met heidevelden, die later in de 20ste eeuw gedeeltelijk werden bebost. 
• De Mooren verwijzen naar moerassige slecht gedraineerde gronden. De plantengroei wordt ingenomen door zeldzame hoogveengebieden, opgebouwd uit veenmos of sphagnum.
• Met de autocar wandelen we door dit gebied van heide, venen en bossen. Gerd vertelt over de evolutie van dit landschap, en over het harde leven van de keuterboeren in de 19de eeuw. Landschap en leven vormde de inspiratie voor de kunstenaars rond Worpswede.
• Terugkeer naar Bremen voor avondmaal en overnachting.

Maaltijden: O M A

Dag 3 - Paula Modersohn-Bekker in Worpswede

'Der unteilbare Himmel' van 29 juni tot maart '26

• 7h30 Opstaan
• 8h15 Ontbijt in het hotel
• 9h15 Vertrek met de autocar

De kunstenaarskolonie van Worpswede

• Eind 1900 gingen kunstenaars schilderen in open lucht. Gelijkgestemde creatieve geesten zochten elkaar op zodat artistieke kruisbestuivingen plaatsvonden. In Duitsland was Worpswede, iets ten noorden van Bremen, de toonaangevende kunstenaarskolonie. De groep werd opgericht in 1889 door de kunstenaars Fritz Mackensen, Hans am Ende en Otto Modersohn. Later sloten Fritz Overbeck en Heinrich Vogeler zich bij de groep aan. Paula Becker, de toekomstige echtgenote van Otto Modersohn, kwam in 1898 bij de groep om schilderles bij Fritz Mackensen te nemen. Belangrijk voor de kolonie was de aankoop van de Barkenhoff door Heinrich Vogelers, een grote boerderij die verbouwd werd tot een typisch Jugendstil gebouw. De Barkenhoff werd het middelpunt van de Worpsweder kunstenaarsbeweging.
• Op weg naar Worpswede, houden we even halt in het dorpje Sankt Jürgen met typische boerderijen en robuuste romaanse kerk.

Paula Modersohn-Becker (1876-1907)

Der unteilbare Himmel , 29 juni ’25 tot maart ’26 

• Verreweg de beroemdste kunstenares die het kunstenaarsdorp heeft voortgebracht is Paula Modersohn-Becker. Ze wordt op 8 februari 1876 in Dresden geboren en sterft op 20 november 1907 op 31-jarige leeftijd in Worpswede aan een embolie.
• Gedurende haar leven wordt ze nauwelijks erkend als onafhankelijke kunstenares. Door haar mannelijke collega’s in Worpswede grotendeels miskend, is Paula Modersohn-Becker gedwongen zichzelf als schilderes buiten de gevestigde kunstwereld te ontwikkelen. De strijd om te worstelen voor een zelfstandig bestaan als kunstenares deelt ze met veel andere getalenteerde vrouwen, die allemaal op hun eigen manier proberen om te gaan met de maatschappelijke tijdsgeest.
• In vier musea eert Worpswede in 2025/26 het oeuvre en de bijdrage van Paula Modersohn-Becker. "Der unteilbare Himmel" is een verwijzing naar de diepgaande artistieke visie van Paula Modersohn-Becker. Het kan worden geïnterpreteerd als een symbolische benadering van haar werk, waarin ze vaak het ongrijpbare en onuitsprekelijke probeert vast te leggen, zoals het spirituele in de natuur en de menselijke ervaring.
• Paula Modersohn-Becker wordt vaak geprezen om haar vernieuwende stijl, die zich onderscheidde door haar diepgaande aandacht voor de menselijke figuur, vooral in haar portretten, en haar gevoeligheid voor de natuur. In haar werk probeerde ze de complexe relaties tussen mens en omgeving uit te drukken, en dat kan ook worden gezien als een poging om de oneindige en ondeelbare aspecten van het leven te verkennen.
• Deze bijzondere tentoonstelling komt na Chicago naar Worpswede, het dorp waar ze haar identiteit zocht. Tijdens deze retrospectieve wordt haar werk gepresenteerd, mogelijk met een focus op de spirituele en ongrijpbare dimensies van haar kunst.
• Met een plaatselijke gespecialiseerde kunstgids bezoeken we de tentoonstellingen in de Kunsthalle en de Grosse Kuntschau. Tijdens de vrije momenten is er ruimte en tijd om naar eigen wens de andere kunstlocaties te bezoeken in Haus im Schluh, het woonhuis van Paula of de Käseglocke.

• Vrije lunch in het kunstenaarsdorp Worpswede.
• Terugkeer naar Bremen voor avondmaal en overnachting.

Maaltijden: O A

Dag 4 - Ahrenshoop

Impressies in de Bodden

• 6h30 Opstaan
• 7h00 Ontbijt in het hotel
• 8h00 Bagage aan de autocar, check-out en vertrek met autocar
• Tijdens de voormiddag maken we een fikse rit over de Duitse snelwegen via Hamburg en Lübeck naar Rostock. Vanuit de deelstaat Niedersachsen, over Schleswig-Holstein naar Mecklenburg-Vorpommern. Van de 19de eeuwse armtierigheid van Teufelsmoor naar de landschapsrelicten uit de DDR-tijd.
• We onderbreken de comfortabele rit voor een ochtendstop en een heerlijk visrestaurant in de hanzestad Wismar.

Het Boddenlandschap van Vorpommern

• Door het spel van wind, zand en zeestromingen ontstond aan de kust van de Oostzee een typisch landschap van schiereilanden en laguneachtige baaien. Deze ondiepe brakke wateren tussen het schiereiland en kust worden Bodden genoemd, een ‘tafeltje-dek-je’ voor de rijke avifauna.
• Aan de zijde van de zee ontstonden brede zandstranden en uitgestrekte duincomplexen, vroeger onvruchtbaar voor de boeren, nu bijzondere natuurgebieden die wandelaars en fietsers aantrekken, terwijl de badgasten zich nestelen in een plekje uit de wind in de typische strandkorven.
• Wanneer de hijskranen van Rostock verdwijnen aan de einder, word je opgenomen in de vakantiesfeer aan de Oostzee.

De kunstenaarskolonie van Ahrenshoop

• Op het schiereiland van Fischland en Daars ligt het kunstenaarsdorp Ahrenshoop. Paul Müller-Kaempff (1861–1941) wordt beschouwd als de oprichter van deze schilderskolonie. Ze werden aangetrokken door het eenvoudige leven van duinboeren en vissers, en de bijzondere luchten en licht aan de Oostzee. Tegelijkertijd ontwikkelde de plaats zich tot een Oostzeebad. Het artistieke karakter van de plaats speelde hierbij een rol.
• Vandaag wordt het leven in Ahrenshoop gekarakteriseerd door gerestaureerde vissershuizen, kunstgalerijen en ateliers. De bekroning kwam in 2013 met de opening van het Kunstmuseum Ahrenhoop in een eigentijdse architectuur van Staab Architekten.
• Een plaatselijke gids staat klaar voor een kennismaking met de kunstenaarskolonie van Ahrenshoop in het Kunstmuseum.
• De resterende tijd (?) neemt Gerd je mee op een korte wandeling over het Kunstpfad Ahrenhoop langs verschillende locaties waar de kunstenaars hun schildersezel opzetten in open lucht.

• Check-in Hotel Dorint Strandresort & Spa Ostseebad Wustrow****.
• Wandeling naar een gezellig restaurant aan de haven van Wustrow.
• Overnachting in Wustrow.

Maaltijden: O M A

Dag 5 - Schwaan en Güstrow

Impressionisme en expressionisme

• 7h00: Opstaan
• 7h45: Ontbijt in het hotel
• 8h45: Bagage aan de autocar, check-out en vertrek met autocar
• Uitgestrekte en golvende akkers, zielloze woonblokken en straatdorpen getuigen nog sporadisch van de voormalige DDR-tijd. Door dit landschap van Mecklenburg-Vorpommern rijden we zuidwaarts in de richting van Schwaan.

De kunstpioniers in Schwaan

• De kleine stad Schwaan in Mecklenburg ligt tussen de rivieren Warnow en Beke, omgeven door glooiende heuvels en uitgestrekte velden. Bijna 140 jaar geleden werden belangrijke schilders aangetrokken door de natuurlijke charme van het gebied, wat leidde tot de oprichting van een van de eerste kunstenaarskolonies van Mecklenburg rond 1880/85 in Schwaan. Franz Bunke werd hier geboeren en studeerde in Weimar. Hij wordt beschouwd als de oprichter van de kunstkring in zijn geboortestad. Licht gefilterd door de loofbossen, het avondrood in de vallei van de Warnow, fascinerende wolkenformaties. Dit was de aantrekking en inspiratie. Persoonlijk werd ik (Gerd) vooral getroffen door de Laternerkinder. Ze blijven een prachtig voorbeeld van hoe kunst en lokale tradities elkaar versterken en inspireren.
• Een half uurtje verderop tussen de Mecklenburgische Seenplatte, word je verwelkomd voor de lunch aan de rand van het Schlosspark in Güstrow.

Het expressionisme van Ernst Barlach: krachtig of kwetsbaar?

• Ernst Barlach (1870–1938) is een Duitse beeldhouwer, tekenaar en schrijver, die vooral bekend staat om zijn expressieve en vaak emotionele beeldhouwwerken. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Nieuwe Objectiviteit, die zich richtte op de weergave van de realiteit op een eerlijke en ongezonneblikte wijze.
• De naam van Ernst Barlach is onlosmakelijk verbonden met de stad Güstrow, waar hij woonde, en waar een groot deel van zijn oeuvre tot stand kwam. De impact van de Frans-Duitse oorlog en beide wereldoorlogen straalt uit zijn werk. Zijn sculpturen tonen vaak intense emotie, met figuren die zowel krachtig als kwetsbaar lijken. Kenmerkend zijn de grote handen van zijn personages, en hun gelaatsuitdrukking.
• We gaan op verkenning in de Ernst Barlach Stiftung en de Geertruidenkapel in Güstrow met plaatselijke gids.

• Door het waterrijke landschap van de Mecklenburgische Seenplatte, reizen we via het sprookjeskasteel van Schwerin naar Zarrentin am Schaalsee.
• Check-in, avondmaal en overnachting Seehotel Zarrentin am Schaalsee****.

Maaltijden: O M A

Dag 6 - Terugreis naar België

Met lunchstop in Teutoburgerwald

• 6h45 Wake up
• 7h30 Ontbijt in het hotel
• 8h30 Bagage aan de autocar, check-out en vertrek
• De terugreis naar België wordt onderbroken met stops in voor- en namiddag
• ’s Middags lunchen we ‘gezellig en typisch Duits’ aan in een Landhotel in Teutoburgerwald.
• Thuiskomst verwacht in Antwerpen omstreeks 20h00.

Maaltijden: O M

Praktisch

Inbegrepen:

• 6 dagen/5 nachten
• 17 tot 29 deelnemers
• overnachting in dubbele kamer in vermelde hotels of gelijkwaardig
• vervoer met autocar vanuit België.  De plaats wordt toegekend in volgorde van inschrijving. Jouw zetel wordt vermeld op de bestelbon met een getal van 2 of 3 cijfers. Het eerste OF de eerste twee cijfers geven de RIJ aan. Het laatste cijfer geeft jouw PLAATS op de rij: 1 raam L, 2 gangkant L, 3 gangkant R, 4 raam R.
• 5 ontbijten, 4 lunches, 5 avondmalen
• Activiteiten, excursies en inkomgelden zie programma
• gebruik audiosysteem
• vergoeding reisleiding, plaatselijke gidsen en chauffeur
• BTW, dossierkosten, Garantiefonds Reizen

Niet inbegrepen:

• overige maaltijden
• dranken aan tafel tenzij anders vermeld in het programma
• eenpersoonskamer: dubbele kamer voor 1 persoon: € 355,-
• reis-, bijstands- en bagageverzekering
• annuleringsverzekering.

Reisdocumenten: Geldige identiteitskaart

Prijs per persoon: € 2.195,-