Bij het graf
Alienor! Zo spreek ik u, edele vrouwe, aan. Alienor. In eigen taal, niet in die verwijfde taal van de Langue d'oui.
Alienor!
U had een mooie jeugd.
Op uw vijftiende levensjaar waart u al de meest begeerde bruid van Europa.
U waart nog zo jong op die warme zomerdag toen u met Lodewijk naar heet altaar schreed de droom en laatste wens van uw vader vervullend.
Wij, uw bewonderaars uit het koude Noorden, hebben u tien dagen op de hielen gezeten. We hebben u achtervolgd doorheen uw prachtige domeinen en we reisden zelfs door de tijd. We stonden op de plaats en in de zalen waar u een schitterende hofhouding hield, met troubadours, kunstenaars en geleerden. u kreeg tegenwind uit de kerk… o tempora, o mores… maar bewonderend luisterden we mee hoe u abt suger van st. Denis en zelfs Bernardus van Clervaux tegensprak. We konden ons inbeelden hoe u, leergierig als u was, in een koele tuin onder de schaduw van een boom van achter een bloeiende eglantier heimelijk het betoog en de disputen van de later zo onfortuinlijke Pierre Abélard mee volgde. We bewonderden uw moed en onversaagdheid tijdens de lange reis naar het heilig land, en we fronsten onze wenkbrauwen bij het vernemen van de roddels over uw oom Raymond, de koning van Antiochië, die u als jonge tiener al had ingewijd in de vleselijke lusten en in wiens sterke armen u geborgenheid zocht na uw gedurfde kruistocht.
We voelden de kilte van uw mislukte huwelijk met de slappe lodewijk, meer monnik dan man, we voelden uw berekende sluwheid die je toonde om dat huwelijk te laten ontbinden door de paus. We verbeelden ons de trots die u gevoeld moet hebben toen u de meest begeerde vrijgezel van Europa, uw hendrik II, voor u won, en de passionele nachten die u als rijpere vrouw beleefde met uw twaalf jaar jongere man. u baarde negen koningskinderen, maar uw schoonheid bleef intact en van heinde en ver kwamen troubadours om uw schittering te bezingen. We stonden in Bordeaux bij de plek waar u op een mooie lentedag in mei in het huwelijk trad, we scheepten met u in naar Engeland waar u datzelfde jaar op een koude winterdag tot koningin werd gekroond. We zagen hoe u de stormen in uw huwelijk kon bedwingen, tot u, dapper als u waart, besloot om zonder uw gemaal naar poitiers terug te keren. Verbijsterd keken we toe hoe twee van uw zonen ten strijde trokken tegen hun bloedeigen vader, voor u was dit geen familiezaak maar een politieke kwestie.
U bleef zich focussen op uw doelen. uw nakomelingen zouden regeren. Sterk waart u, edele vrouwe eleonora, die nu hier meer dan 800 aardse jaren rust in deze gezegende kerk. Ontroerd waren wij getuigen van uw door uw gemaal opgedrongen huisarrest van tien lange jaren. We begrepen goed hoe u het verdomde om u door rome van hendrik te laten scheiden want zo bewaarde u uw gezag over aquitanië en verzekerde u de toekomst van uw lievelingszoon Richard, de man met het hart van en leeuw, dat hij vast en zeker van u had meegekregen, edele vrouwe Alienor, sterke vrouwe alienor, onze hertogin en koningin. Hoe dapper waart gij toen gij de engelse schatkist wist te vullen om uw gevangen genomen zoon Richard na diens kruistocht vrij te kopen bij die laffe oostenrijker Leopold, die uit wraak handelde nadat Richard in jeruzalem diens banier had neergehaald en van de kantelen had gegooid. Herkend en verraden bij zijn terugreis werd hij door leopold achter slot en grendel geplaatst met een ongezien hoog losgeld op zijn hoofd. Na de vrijkoping van richard en zijn terugkeer naar engeland moest u verschrikt toezien hoe richard en jan hun legers tegen elkaar ten strijde lieten trekken, en u had al uw energie nodig om hen opnieuw te verzoenen. Uw morele macht, uw doorzicht en uw doorzettingsvermogen maakten dat mogelijk.
Maar ach, edele vrouwe, u werd oud en uw lichaam werd moe. uw gezegende leeftijd, ongezien in uw eeuw, deed u wankelen en naar rust verlangen.
Toch hield u nog genoeg krachten over om over de besneeuwde pyreneeënbergen te trekken om uw favoriete kleindochter, blanca van castilië, te halen en haar als bruid voor de franse kroonprins naar parijs te voeren. Uw ambities waren daarmee vervuld. Hoe moe moet u zijn geweest toen u, onderweg naar uw geliefde poitiers, gedwongen werd om te schuilen in het kasteel van mirebeau, waar uw bloedeigen kleinzoon, de verraderlijke Arthur van Bretanje, u dagenlang belegerde. Hoe moet uw hart zijn opgesprongen toen uw zoon jan u met een strijdmacht van trouwe ridders, dappere Alienor.
Omstreden Alienor. overspelig. zondig. revolutionair. verlicht. Moedig. koppig. standvastig. slim. passioneel. oogverblindend. Voor U, edele vrouwe, die hier voor onze voeten rust, buigen wij in bewondering eerbied ons hoofd. U, edele vrouwe Alienor, zeggen wij dank, voor de negen dagen dat wij in uw voetsporen mochten treden, dat wij u gevolgd hebben als uw schaduw, doorheen uw mooie Aquitanië, en doorheen uw boeiende tijd, langs schone wegen en wonderbaarlijke kerken, die de tand des tijds doorstonden en die ons, gewone stervelingen, met een schok van schoonheid deden stilstaan en naar adem snakken. dank voor onze eigen sterke vrouw, vrouwe Gerd Scheelen uit het edele huis van Fossee in het hertogdom vlaanderen, het land dat u zoveel goede en trouwe huursoldaten heeft geleverd. Dank, edele vrouwe, voor mes en vork, dank voor hoofse manieren en etiquette, dank voor het optillen van de status van de vrouw. U, en niemand anders, zijt de uitvinder van het fatsoen –of tenminst toch van wat daar in uw tijd voor moest doorgaan-.
Moest u mij kunnen aanhoren, hier in uw eeuwige cocon, dan zou ik, arme troubadour, mij uitsloven om uw liefde te verdienen. mijn leven zou ik geven om mijn hoofd op uw met fluweel omfloerste borsten te rusten te leggen. Maar, eilaas, de graaf van vlaanderen gebiedt ons terug te keren naar onze eigen gebieden waar wij allen onze eigen kleine veldslagen te leveren hebben.
Rust in vrede, lieve Alienor.
Alienor, fris als de ochtenddauw op de trillende bloem van de eglantier, in de geurige lentewind.
Fontevraud, op de dag dag des heren 8 oktober 2017
